Stadsbeweging Overijssel: Regeren is vooruitzien

Om een succesvolle Stadsbeweging te krijgen is het belangrijk in te spelen op urgentie en de belangen van de stakeholders te bedienen. “What’s in it for me?”, willen gemeenteambtenaren, vastgoedeigenaren, ondernemers, investeerders en lokale betrokkenen weten. Afgelopen jaren waren de urgentie en relevantie overduidelijk. Bijvoorbeeld door het faillissement van een beeldbepalend warenhuis, de coronalockdown en de explosieve groei van online verkopen. Op het moment van schrijven is de storm echter flink geluwd. De leegstand loopt terug, de bezoekersaantallen in binnensteden herstellen zich en er wordt volop getransformeerd en geïnvesteerd in centrumgebieden. Na regen komt zonneschijn?

Ik ben bang van niet. Het wisselvallige weertype is een blijvertje voor onze binnensteden. Zoals met zoveel thema’s die ons tegenwoordig bezighouden – klimaat, energie, mobiliteit en landbouw, om er een paar te noemen – kom je er niet met een kortetermijnaanpak. Het vergt een marathoninstelling om een blijvende transitie te bewerkstelligen. Zoals zo vaak worden de effecten op de korte termijn overschat, en wordt de impact van veranderingen op de lange termijn onderschat. Regeren is vooruitzien, maar het brandje van vandaag regeert.

Ik hoop dus dat de Stadsbeweging zich ook in de komende jaren bezig blijft houden met het thema binnensteden. Bij voorkeur niet alleen vanuit de retail, maar juist vanuit een bredere, gebiedsgerichte aanpak. Door de combinatie van kostenstijgingen (inflatie) en vraaguitval zullen de komende maanden vast een golf aan retailvraagstukken opleveren. Houd desondanks het vizier op de langere termijn, is mijn advies.

“Het vizier op de langere termijn, is mijn advies”

In mijn toekomstbeeld vervaagt de winkelfunctie in veel binnensteden geleidelijk. De binnenstad is niet automatisch het centrale hart waar iedereen samenkomt. ‘Een dagje stad’ betekent veel meer dan heen en weer door de winkelstraat. Moderne steden transformeren van een hiërarchische structuur (binnenstad op één) naar een structuur van meerdere gelijkwaardige kernen/plekken (polycentrisch speelveld). In aanloopmilieus, binnenwijken en buurten, bij waterfronts, in oude industriegebieden of rondom campussen ontstaat steeds meer reuring, horeca en stedelijke ontmoetingsplekken. Ik hoop dat binnensteden deze verandering aangrijpen om te investeren in de eigen authenticiteit en ontmoetingsfunctie.

In onze binnensteden valt nog een wereld te winnen in het faciliteren van ontmoetingen, interactie tussen diverse bevolkingsgroepen en het simpelweg vertragen van de dagelijkse ratrace. Laat er een Stadsbeweging komen die openbare ruimte beter ontwikkelt, programmeert en exploiteert. Laat er een Stadsbeweging zijn waarbij nieuwe mix-vormen van winkelen, werken, wonen en verblijven worden gedeeld. En laat er nieuwe vormen van onderwijs ontstaan, die ons kunnen helpen om onze weg te vinden binnen de complexiteit van onze samenleving. Elke binnenstad verdient in mijn ogen een fysieke manifestatie van de Stadsbeweging, met het Groninger Forum als lichtend voorbeeld.

Deze column van Oedsen Boersma verscheen in de evaluatie van ‘De Overijsselse Aanpak’ (PDF), met daarin het programma Stadsbeweging van de provincie Overijssel. Lees meer over de Stadsbeweging op deoverijsselseaanpak.nl.